Gen MTHFR – jakie białko koduje i za co odpowiada?

Gen MTHFR znajduje się na chromosomie 1 i koduje białko, reduktazę metylenotetrahydrofolianową (MTHFR – methy- lenetetrhydrofolate reductase). Jest ona odpowiedzialna za przekształcanie aminokwasów oraz kwasu foliowego, do postaci aktywnej, łatwo przyswajalnej przez organizm, a także syntezę glutationu.

Reduktaza MTHFR zapewnia właściwe przetwarzanie i wchłaniania kwasu foliowego. Uczestniczy w reakcji redukcji nieaktywnej formy kwasu foliowego 5,10-MTHF do formy aktywnej 5-MTHF. Kwas foliowy (czyli wit. B9) jest ważny dla każdego dorosłego człowieka, ale jego odpowiedni poziom jest kluczowy dla organizmu przyszłej matki. Wpływa na stabilność materiału genetycznego dziecka. Przyjmowany co najmniej 3 miesiące przed zapłodnieniem, oraz w czasie ciąży, zmniejsza ryzyko pojawienia się wad cewy nerwowej u płodu nawet o 50-70 procent.

Aktywna postać kwasu foliowego (5-MTHF) bierze udział w przekształceniu potencjalnie toksycznego aminokwasu siarkowego, homocysteiny, w nietoksyczną metioninę. Zbyt wysoki poziom homocysteiny jest przyczyną stanów zapalnych i wielu zaburzeń takich jak choroby serca czy choroby neurodegeneracyjne. Zwiększenie jej stężenia we krwi o 5 µmol/L powoduje zwiększenie ryzyka śmierci o około 50 procent.

Zadania kwasu foliowego w organiźmie:

Kwas foliowy wspomaga również przemiany związane z metylacją, procesem kluczowym dla większości procesów zachodzących w organizmie, m.in.:

– włączania/wyłączania genów,

– syntezy DNA i RNA (również ochrony przed wirusami, bakteriami, metalami ciężkimi),

– produkcji energii (ATP),

– budowy ścian komórkowych

– tworzenia komórek odpornościowych,

– wzrostu,

– detoksykacji organizmu,

– leczenia i regeneracji,

– systemu nerwowego,

– neuroprzekaźników: serotoniny, dopaminy i melatoniny,

– eliminacji histaminy

Reduktaza MTHFR jest również enzymem uczestniczącym w syntezie glutationu, związku odpowiedzialnego za antyoksydację i będącym jednym z głównych neuroprzekaźników.

Jakie są warianty genu MTHFR?

Niestety u ponad 50–70% pacjentów, w budowie genu MTHFR występują zmiany, które uniemożliwiają lub utrudniają prawidłowe wypełnianie powyższych funkcji. Są to polimorfizmy sekwencji nukleotydowej genu czyli mutacje genu występujące z częstością większą niż 1% w populacji ogólnej. W przypadku genu MTHFR mamy do czynienia z polimorfizmem pojedynczego nukleotydu.

Istnieje ponad 50 polimorfizmów genu MTHFR, ale najczęściej występującymi są:

c.665C>T (dawniej c.677C>T),  p.Ala222Val (C677T), czyli w 665. pozycji genu znajduje się tymina zamiast cytozyny, co prowadzi do zmiany kodowanego aminokwasu 222 (z alaniny na walinę)

c.1298A>C, p. Glu429Ala (A1298C),  czyli w 1298. pozycji genu znajduje się cytozyna zamiast adeniny, co prowadzi do zmiany kodowanego aminokwasu 1298 (z glutationu na alaninę)

Wariacji defektu może być wiele.

Przy czym to polimorfizm c.665C>T w układzie homozygotycznym (MTHFR 677 TT) może nieco zwiększać stężenie homocysteiny, obniżając aktywność białka MTHFR.

Jakie konsekwencje niesie mutacja genu MTHFR?

Skutki mutacji genu MTHFR mogą być różne, w zależności od danego organizmu i posiadanego wariantu genu. Od braku objawów po poważne konsekwencje zdrowotne takie jak:

– hiperhomocysteinemia (wzrost poziomu homocysteiny we krwi)

– homocystynuria (choroba metaboliczna polegająca na nieprawidłowym metabolizmie metioniny)

– trombofilia i zakrzepica (zaburzenia procesów krzepnięcia krwi powodującymi zakrzepy naczyń krwionośnych)

– zwiększone ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych

– zaburzenia gospodarki hormonalnej

– zaburzenia syntezy glutationu, a w konsekwencji zwiększone ryzyko powstania nowotworów

– migreny

– stany depresyjne i nerwicowe

– chroniczne zmęczenie, problemy z zasypianiem i jakością snu

– niepłodność

– nawracające, samoistne poronienia

– wady cewy nerwowej u płodu

Na czym polega diagnostyka i u kogo powinna być zlecona?

Występowanie mutacji w genie MTHFR wykrywa się podczas badania genetycznego metodą PCR na podstawie wymazu pobranego z wewnętrznej części policzka.

Sytuacje, w których szczególnie zaleca się wykonanie takiego badania to między innymi:

– stwierdzona mutacja genu MTHFR, u bliskich członków rodziny, która może być dziedziczona,

– wysoki poziom homocysteiny we krwi,

– choroby układu krążenia oraz epizody zakrzepicy,

– poronienia nawracające.

Badanie to wydaje się być bardzo istotne szczególnie w przypadku kobiet planujących ciążę. Ważne, aby w porę zdiagnozować mutacje w genie MTHFR i zastosować odpowiednią suplementację kwasem foliowym, witaminą B12 i B6 w celu uregulowania groźnych dla organizmu niedoborów.

Zbadaj swój gen MTHFR

Similar Posts