Liczne badania dowiodły, że jakość nasienia u jednego mężczyzny może ulegać znacznym fizjologicznym zmianom w czasie. Ocena jakości nasienia, u danego pacjenta, na podstawie pojedynczego badania nasienia (seminogramu), jest jedynie orientacyjna. Zaleca się wykonanie 2-3 badań w odstępie czasu 1-3 miesiące.
Taka niejednoznaczność pojedynczego badania wynika z fizjologii męskiego układu rozrodczego i z wielości czynników, które mogą mieć wpływ na nasienie.
Wśród czynników mających wpływ na jakość nasienia można wymienić m.in.:
- okres wstrzemięźliwości płciowej przed oddaniem nasienia do badania;
- wcześniejsza aktywność seksualna, częstość stosunków i masturbacji;
- konieczność oddania nasienia w laboratorium (u niektórych pacjentów parametry nasienia mogą być nieznacznie słabsze z tego powodu);
- czynność gruczołów dodatkowych układu rozrodczego (pęcherzyków nasiennych, prostaty i tzw. gruczołów Cowper’a) produkujących płyn nasienny będący składnikiem plazmy nasienia;
- rozmiar jąder;
- przebyte choroby (w przeszłości i ostatnim czasie);
- czynniki środowiskowe (narażenie na podwyższoną temperaturę, promieniowanie jonizujące, substancje chemiczne, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, stresy, otyłość, niektóre leki, dieta itp.).
Wskazane jest, aby wyniki badania nasienia były oceniane przez lekarza, który ma duże doświadczenie w diagnostyce męskiej niepłodności. Samo porównanie wartości poszczególnych parametrów z obowiązującymi normami WHO to za mało.
Analiza wyników nasienia wymaga szerszego spojrzenia, uwzględniającego różne zmienne, takie jak: częstotliwość współżycia pacjenta, okres wstrzemięźliwości płciowej, czynniki środowiskowe, stan zdrowia, przebyte choroby, a także zależność poszczególnych parametrów nasienia pomiędzy sobą.
Na przykład, gdy liczba plemników kilkakrotnie przekracza normę, to niewielkie obniżenie odsetka plemników o prawidłowym ruchu, czy morfologii, nie ma tak dużego znaczenia.
Opracowanie: Eliza Filipiak (dr n. med.), Renata Walczak-Jędrzejowska (dr n. med.) www.badanie-nasienia.pl
